Son yıllarda birçok alanda kullanılmaya başlanan bilinçli farkındalık (mindfulness) temelli yaklaşımlar özellikle, psikoloji ve psikiyatri alnındaki uygulamalarda geniş kabul görmüş ve geleneksel tedavi yöntemlerine entegre edilmiştir. Kişinin yaşadığı deneyime ilişkin yargılamadan ve kabullenerek anın farkındalığı olarak özetlenebilecek bilinçli farkındalık kavramının zihinsel, ruhsal ve fiziksel iyilik hali üzerindeki olumlu etkilerine paralel olarak araştırmalar da istikrarlı bir şekilde artmıştır ve bilinçli farkındalığın ölçümlenmesi için çeşitli ölçekler geliştirilmiştir. Bu ölçeklerin bir kısmı da son on yıl içerisinde Türkçeye uyarlanmıştır. Bu çalışmada, bilinçli farkındalık kavramının sağlıkla ilgili alanlarda yaygın bir şekilde uygulanması göz önüne alındığında, değerlendirilmesi daha sağlam bir teorik ve metodolojik temele oturtulması açısından önem taşıyan ölçeklerden biri olan Durumluk Bilinçli Farkındalık (Mindfulness) Ölçeğinin (State Mindfulness Scale-SMS) Türkçeye kazandırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda kaynak ölçek WHO’nun önerdiği adımlarla Türkçeye çevrilmiştir. Ölçeğin geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Ölçeğin güvenirlik analizi için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı, madde toplam puan analizi, Guttman güvenirlik katsayıları, Spearman–Brown güvenirlik katsayıları değerlendirilerek ölçeğin iç tutarlığına ilişkin bulgulardan faydalanılmıştır. DFA ve diğer analizler için Akdeniz Üniversitesinde öğrenci olan 345 kişi araştırmaya dahil edilmiştir. DFA neticesinde kaynak ölçekte yer alan 21 madde 2 faktörlü yapının hedef kültür ile uyumlu olduğu bulgusuna ulaşılmıştır (X2/Sd: 3,41; RMSEA: 0,088: CFI: 0,95). Ölçeğin korelasyon güvenirlik katsayılarının 0,484 ile 0,743 arasında değiştiği, ölçeğe ait birinci faktörün Cronbach alfa değerinin 0,899, ikinci faktörün Cronbach alfa değeri’nin 0,728, toplam puana ilişkin Cronbach alfa değerinin ise 0,921 olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular, Durumluk Bilinçli Farkındalık ölçeğinin geçerlik ve güvenilirliğinin sağlandığını ve ölçeğin Türkçe’ye başarıyla uyarlandığını göstermektedir.

Durumluk Bilinçli Farkındalık (Mindfulness) Ölçeği (Türkçe)

Talimatlar: Lütfen aşağıdaki her bir ifadenin son 15 dakikadaki deneyiminizi ne kadar iyi tanımladığını belirtmek için derecelendirme ölçeğini kullanın.
No	İfade	1=Hiç	2=Çok az	3=Biraz	4=İyi	5=Çok İyi
1	İçimde ortaya çıkan farklı duyguların bilincindeyim.
2	Hoş olan ve hoş olmayan hislere dikkat etmeye çalıştım.
3	Deneyimlerimin bazılarını ilginç buldum.
4	Deneyimimin birçok küçük ayrıntısını fark ettim.
5	İçimde ne olduğunun bilincinde olduğumu hissettim.
6	Hoş olan ve hoş olmayan duyguları fark ettim.
7	İçinde bulunduğum andaki deneyimimi aktif olarak keşfettim.
8	Vücudumda neler olduğunu fiziksel olarak açık bir şekilde hissettim.
9	Vücut duruşumu değiştirdim ve bu sıradaki fiziksel hareketlerime dikkat ettim.
10	İçinde bulunduğum anı tam olarak deneyimliyor olduğumu hissettim.
11	Hoş olan ve hoş olmayan düşünceleri fark ettim.
12	Duyguların gelip gittiğini fark ettim.
13	Sıcaklık, serinlik, rüzgâr gibi çevremden kaynaklanan etkilerle çeşitli hisler fark ettim.
14	Fiziksel hislerin gelip gittiğini fark ettim.
15	Kendimi tetikte ve bilinçli hissettiğim anlar yaşadım.
16	Kendimi içinde bulunduğum anla yakından bağlantılı hissettim.
17	Düşüncelerin gelip gittiğini fark ettim.
18	Kendimi vücudumla temas halinde hissettim.
19	Zihnimden geçenlerin bilincindeydim.
20	Düşünce kalıplarımı görmek ilginçti.
21	Hoş olan ve hoş olmayan bazı fiziksel hisler fark ettim.

Ölçek PDF

Mindfulness Ölçeği

Puanlama

• “Bilincin(Mind) Farkındalık Durumu” alt boyutuna ait maddeler: 1,2,3,4,5,6,7,10,11,12,15,16,17,19,20
• “Bedenin(Body) Farkındalık Durumu” alt boyutuna ait maddeler: 8,9,13,14,18,21
• Ters puanlanan madde yoktur.

Makalenin Tam Metni

https://dergipark.org.tr/en/pub/pgy/issue/68250/1008106

Makale Tam Metin (mindfulness ölçeği)

Atıf İçin

Duyan V. , Çay M. , Gökçearslan Çifci E. , Yağcı S. Turkish adaptation of State Mindfulness Scale: Confirmatory factor analysis and reliability study. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar – Current Approaches in Psychiatry. 2022; 14(Ek 1): 1-10.